Αν περάσεις καμιά Πέμπτη απόγευμα από την Λότζια, ίσως δεις ένα πολύχρωμο, δυνατό «σμήνος» από παιδιά να γελάει και να παίζει ξέφρενα μαζί με μια ομάδα «καλών νεραϊδών». Μάθε τι γίνεται όταν η τοπική Μη Κυβερνητική Οργάνωση για παιδιά «Όαση» ξεκίνησε την δράση της για τα «παιδιά του δρόμου»….

Ο αριθμός τους είναι άγνωστος και ρευστός. Προέρχονται από την Ελλάδα, κάποια είναι από τσιγγάνικες οικογένειες, κάποια άλλα από γειτονικές χώρες. Είναι όλα παιδιά. Για κάποιο λόγο εργάζονται στον δρόμο: παίζουν μουσικές, πουλάνε μπαλόνια, χαρτομάντηλα, μπρελόκ ή απλά ζητιανεύουν. Συνήθως όταν πλησιάζουν εκεί που πίνουμε καφέ, στην καλύτερη περίπτωση τους μιλάμε, στην χειρότερη, τα αγνοούμε ή τα διώχνουμε. Τι ανάγκες όμως έχουν; Πάνε σχολείο; Πώς ζουν και γιατί είναι στον δρόμο; Τι φοβούνται;… Κι επειδή τις περισσότερες φορές, δεν πάει ο Μωάμεθ στο βουνό, πάει το βουνό στο Μωάμεθ. Έτσι λοιπόν, η οργάνωση για τα παιδιά και τα δικαιώματά τους «Όαση», αποφάσισε να κάνει κάτι διαφορετικό: «Το streetwork είναι πολύ βασικό σε παρόμοια θέματα. Με την βοήθεια της γνωστής Μ.Κ.Ο Praksis δημιουργήσαμε μια ομάδα αρχικά για να καταγράψουμε τις ανάγκες αυτών των παιδιών» εξηγεί ο πρόεδρος της «Όασης» κ. Βασίλης Καφετζάκης.

Η ανάγκη…

«Υπάρχει τετοια έλλειψη δομών σε όλους τους τομείς,  όσον αφορά τα παιδιά στο Ηράκλειο, που έπρεπε να αρχίσουμε από κάπου» μου λέει η Ευεπίνα Παντελέρη, μια από τις βασικές εθελόντριες του streetwork. Σε τέτοιες «δύσκολες» περιπτώσεις, δεν μπορείς να περιμένεις από τα παιδιά «του δρόμου» να έρθουν στο γραφείο και να συζητήσουν. Αυτό δεν πρόκειται να γίνει ποτέ, πρέπει να βγεις εσύ στο περιβάλλον τους. «Το παιχνίδι είναι ένας από τους λίγους τρόπους για να προσεγγίσεις τόσο άμεσα ένα παιδί» συμπληρώνει η Τζώρτζια Κυπριωτάκη, μια ακόμη βασική εθελόντρια του προγράμματος. Οι στόχοι: να καταγράψουν τον αριθμό τους, τις χώρες και τα κοινωνικά στρώματα από τα οποία προέρχονται, να μάθουν τις βασικές ανάγκες τους και τελικά να προσπαθήσουν να τους προσφέρουν ό,τι χρειάζεται ώστε να βελτιωθεί η καθημερινότητά τους. Μια μέρα, για παράδειγμα, οι εθελοντές παρατήρησαν ότι πολλά παιδιά είχαν σημαντικό πρόβλημα στα δόντια τους. Έτσι, βρήκαν κάποιους γιατρούς οι οποίοι διατίθενται να τους κάνουν δωρεάν θεραπεία.

Πώς λειτουργεί;

«Χωριζόμαστε σε δυο ομάδες. Η μια προσπαθεί να προσεγγίσει τα παιδιά και η άλλη περιμένει στον χώρο συνάντησης για να ξεκινήσει το παιχνίδι. Το φοβερό είναι ότι μόλις αυτά δουν μαζί μας κάποιο παιδάκι, αμέσως μας ακολουθούν» μου εξηγούν οι εθελόντριες. Συνήθως μαζεύονται γύρω στα 10-15 παιδιά, από 5 χρονών μέχρι και έφηβοι. Με τα μπρελόκ, τις πραμάτειες τους, τα όργανά τους, τα λουλούδια τους… Παίζουν όλοι μαζί για 2 ώρες περίπου: μέσα από θεατρικά παιχνίδια, μπάλα, ή άλλα αυτοσχέδια παιχνίδια, τα παιδιά συχνά εκφράζουν τις σκέψεις τους, στιγμές της καθημερινότητάς τους ή της δουλειάς τους.

Η σχέση εμπιστοσύνης που χτίζεται μεταξύ εθελοντών και παιδιών είναι αυτό που χρειάζεται πάνω απ’ όλα. Γι’ αυτό και υπάρχει διακριτικότητα ώστε να μη νιώσουν για κανένα λόγο τα παιδιά ή οι κηδεμόνες τους ότι γίνεται κάτι περίεργο. «Προσπαθούμε επίσης, να τους δώσουμε να καταλάβουν ότι δεν υπάρχει μόνο η δουλειά και ότι έχουν δικαίωμα να παίζουν ή να μαθαίνουν πράγματα» προσθέτει η Τζώρτζια. Έτσι μια μικροσκοπική Μαρία θυμάται κάθε Πέμπτη την συνάντηση και πάει στην Λότζια και περιμένει ακόμη πριν την ώρα του ραντεβού,

Houston, we’ ve got a problem

«Μια μέρα, τα παιδάκια δεν εμφανίστηκαν καθόλου. Ούτε ένα. Και την περασμένη εβδομάδα, καθώς παίζαμε, άρχισαν να τρέχουν να κρυφτούν. Οι κηδεμόνες τους είχαν καταλάβει ότι τα παιδιά δεν δούλευαν και είχαν έρθει να δουν τι συμβαίνει» λέει η Ευεπίνα. Πρόκειται για μεγάλα και περίπλοκα δίκτυα, τρόπους ζωής και συμπεριφορές που πρέπει να αλλάξουν. Αλλά είναι ακόμη αρχή. «Μια γιαγιά δυο παιδιών μας βρήκε και μας ρώτησε τι πρέπει να κάνει για να τα γράψει στο σχολείο.  Δεν μίλαγε ελληνικά, είχε χαθεί στην γραφειοκρατία» λέει η Ευελπίνα.

Happy end;

«Αυτό που μ’ έχει εντυπωσιάσει πιο πολύ είναι ότι τα παιδιά ακόμη κι αν μας δουν έξω, δεν μας ζητάν ούτε λεφτά ούτε φαγητό. Δεν κάνουν δηλαδή αυτό που έχουν μάθει να κάνουν πάντα. Το μόνο που μας ρωτάνε είναι: Πότε θα παίξουμε;» σημειώνει η Τζώρτζια κι αυτό δείχνει πως έστω και μια μικρή αλλαγή είναι απτή. Αυτό που γίνεται μέσω της «Όασης» είναι μόνο η αρχή. Πρέπει να συντονιστούν ένα σωρό υπηρεσίες, φορείς, ιδιώτες, ώστε να ξεκινήσει μια ισχυρή δομή υποστήριξης των παιδιών. Τα στοιχεία είναι συγκλονιστικά, οι μαρτυρίες ακόμη πιο ανατριχιαστικές.

Γιατί αφήνουμε τον κάθε μικροσκοπικό μπόμπιρα με το μεγάλο χαμόγελο και την δίκαιη και αναφαίρετη ελπίδα για ίση ζωή, να χαθεί; Παρά να αναλάβουμε άμεσες και απτές, καθημερινές μικρο-δράσεις, όπως αυτήν;